İnternet'in Arşivi

İnternet başlı başına dev bir yapı haline geldi. Peki bu kadar bilgi bir gün yok mu olacak? "Keşke bir yedek alıp da, güvenli bir yerde saklasaydık" mı diyecek gelecek nesiller? Bu kadar emek, uygarlık tarihinin büyük birikimi yok mu olacak? Bari yok olmadan geçmişteki web sayfalarına göz atalım. Ama nasıl?

Merhaba,

Blog girdisini bu linkten dinleyebilirsiniz.
Veri saklama konusunda ürettiğimiz çözümler pek de başarılı sayılmaz. Punch kartonları adı üzerinde, delikli kalın kağıttı. Manyetik bantlar 10, bilemedin 20 yılda üzerlerindeki kayıdı unutuyor, hatta paslanıyorlar. Manyetik diskler derseniz, onların da motorları sınırlı bir ömre sahip. Sabit diskleri belirli aralıklarla yenileri ile değiştirmezseniz, motor arızası ya da manyetik yüzeyin bozulması nedeniyle bir süre sonra verileri kaybedebilirsiniz. CD her ne kadar 100 yıla kadar dayanır, denilse de pek öyle değil. Hele yazılabilir yani CD-Rom'lar 5-20 sene içerisinde kullanılamaz hale geliyor. Yeni çıkan, solid state disk yani elektronik parçalardan oluşan veri saklama cihazları da ne kadar dayanır, bilinmiyor çünkü fiyatları yüksek olduğundan pek deneyen yok. Ancak onlar da öncüllerine bakılırsa, çok ümit vermiyorlar.

Tüm bu veri saklama ürünleri durduk yerde bozulduklarından, henüz doğal afet, savaş, yangın, uzaylı saldırısı, gibi etkenleri göz önünde bile tutmadık.

Tarihten günümüze kalan en sağlam veri parçaları ya kil tabletler ya da duvarlara, taşlara kazılmış kitabeler. Dolayısıyla veri saklama ortamı olarak pek de dayanıklı seçimler değil daha çok günü kurtaran uygulama ve çözümler geliştirmiş olduğumuz ortada. Eğer bizden sonra dünyada ayakta kalacak türlere uygarlık tarihimizi bırakmak istiyorsak, daha dayanıklı veri depolayan cihazlar geliştirmemiz gerektiği çok açık.

Google gibi tüm dünyanın verisini bir kaç farklı yedek olarak tutan İnternet devleri, eskiyen ve bozulan diskleri yenileyip veri kaybından kurtuluyor. Ancak kabul edersiniz ki bu eziyetli bir işlem. Yani asıl çözüm bulunana kadar yapılabilecek bundan ibaret.

Geleceği bir kenara bırakalım. İnternet geçmişinde web siteleri nasıldı? Ya da günümüzdeki bir web sitesi ilk kurulduğu yıllarda, neye benziyordu görmek istemez misiniz?

Geçmişte web sitelerinin neye benzediğini görmek için kullandığımız hizmet, İnternet arşivi adını taşıyor. yani http://web.archive.org laf aramızda, arkayv diye okunuyor ama yazılışı basbayağı arşiv işte. Google'dan Wayback Machine diye aratırsanız da bulursunuz. Bu sitede merak ettiğiniz pek çok web sitesinin geçmişte nasıl göründükleri hakkında fikir verecek düzeyde ve çeşitli zaman aralıklarında alınmış görüntüleri yer alıyor. Öyle her siteyi arşive almıyorlar ama yine de 240 milyar web sayfasını 1996'dan bu yana incelemek mümkün.

Kendilerini Yeni İskenderiye Kütüphanesi olarak tanımlıyorlar. "Peki bu kadar bilgi nerede saklanıyor?" diye merak ettiğinizi duyar gibi oluyorum. İster inanın, ister inanmayın sunucuları bildiğiniz masaüstü bilgisayarlarından oluşuyor. Bu bilgisayarların sabit diskleri, kümeler halinde (cluster) verileri saklayan özel bir yazılımla çalışıyorlar. Doğrusu tam anlamıyla gelen gidenin yaka yaka içinde okunacak bir şey bırakmadığı İskenderiye Kütüphanesi ile gerçek anlamda bir benzerliği bu. Şaka bir yana sistem güzel tasarlanmış ve bu güne kadar da sorunsuz bir şekilde İnternet'te, geçmişte bir web sitesi nasıl görünüyordu sorusunun güzel bir cevabını verebilir. Aklınızda bulunsun. 2004 yılından sonra da petabox sistemine geçilip daha güvenilir bir veri yapısı sağlanmış.

4 ayrı yerde konumlandırılmış veri merkezi, 1,300 bağlantı noktası, 11,000 sabit disk 2010 yılında sistemin ulaştığı durumdu. 2.4 PetaByte kapasitesindeydi. Ancak İnternet büyüklüğü de hızla arttığından bu kapasite ister istemez büyüyüp 2012 Ekiminde 10 Petabyte'a ulaştı.

Web sayfaları dışında eski filmler, sesler ve yazılar da bu site üzerinden ulaşılabilir durumda. Gerçek bir sanal İnternet kütüphanesi. Bir gün, ne yapıp edip, arşivin içerisinde zaman geçirin.

Verilerinizin güvende olduğu, güzel yarınları görmeniz dileğiyle, iyi günler.