27 Şubat 2024 Salı

Gerçek ve Hakikat

Hakikat kırılgandır ve kişiden kişiye değişir gerçekse nispeten daha sağlam bir kavramdır. Örneğin kapalıyken televizyonun kumandasının açma düğmesine basarsanız açılır. Bu bir gerçektir. Tabii kumandanın pili yoksa açılmaz ya da televizyon bozuksa açılmaz. Dolayısıyla gerçek de duruma göre farklı olabilir. Ancak gerçek kavramı söz konusu olduğunda somut ya da objektif bazı oluşlardan söz ediyor olduğumuz açıktır. 

27 Ocak 2024 Cumartesi

Entropi Nedir?

Aklımda entropi hakkında yaman sorular var.

  • Entropi nedir? 
  • Neden entropi var? 
  • Entropinin nedeni evrenin Big Bang ile genişlemiş olması mıdır? 
  • Entropi yüzünden zamanla tüm madde en küçük bileşenlerine kadar ayrılacak mıdır?
  • En önemlisi: İyi kebapçılar zamanla kalitelerini entropi yüzünden mi bozar?

22 Ocak 2024 Pazartesi

Yapay Zeka'nın Gözü Cebinizdeki Parada mı?

Yapay zeka, bize zarar vermek yerine faydalı olabilir. Ama bunun için ekonomik sistemi nasıl etkileyeceğini düşünmeliyiz. Yapay zeka sohbet robotları, sizin sorularınızı internette arayıp, mantıklı cevaplar veriyor. Siz bunu şaşırtıcı buluyorsunuz. Ama aslında siz de aynı şeyi yapabilirsiniz, eğer arama robotlarını iyi kullanabilir, doğru soru sorabilir ve aldığınız sonuçları işinize yarayacak şekilde düzenleyebilirseniz. Yapay zeka sohbet robotları, sadece kendilerine öğretilen algoritmalarla akıllıca sonuçlar çıkarıyor.

11 Ocak 2024 Perşembe

Sezgi

Sezgi, gerçeği dolaysız olarak kavrama, bilinçli bir düşünme ve yargıya varma süreci olmaksızın doğrudan, aracısız bilgiye ulaşma yetisi olarak tanımlanabilir. Felsefede, sezgi kavramı farklı anlamlar ve önemler taşımıştır. Örneğin, Descartes ve Kant sezgiyi akılsal bir yeti olarak görürken, Bergson sezgiyi felsefenin yöntemi ve hayatı kavramanın yolu olarak savunmuştur. İslam felsefesinde ise sezgi (hads) kasıt gütmeden edinilen bilgi türü olarak tanımlanmıştır.

8 Ocak 2024 Pazartesi

Ütopya ve Distopya

Ütopya, gerçekleşmesi imkansız veya çok zor olan ideal toplum tasarımıdır. Ütopya kavramı ilk olarak Thomas More’un 1516 yılında yazdığı Utopia adlı kitabında kullanılmıştır. Bu kitapta More, adalet, eşitlik ve özgürlük gibi değerlere dayanan hayali bir ada ülkesini anlatmıştır. Ütopya örnekleri arasında Platon’un Devlet, Campanella’nın Güneş Ülkesi, Bacon’un Yeni Atlantis gibi eserler sayılabilir. Bu eserlerde yazarlar, kendi dönemlerinin sorunlarına karşı ideal veya eleştirel toplum tasarımları sunmuşlardır. Ütopya, edebiyatın yanı sıra felsefe, siyaset, sosyoloji ve ekonomi gibi alanlarda da önemli bir kavramdır. Ütopya, insanların daha iyi bir dünya hayal etmelerine ve bu hayali gerçekleştirmek için çaba göstermelerine olanak sağlar. Ütopya, aynı zamanda mevcut toplumun eksikliklerini ve çelişkilerini ortaya koyar. Ütopya, hem bir ümit hem de bir eleştiri aracıdır. 

1 Ocak 2024 Pazartesi

Eklektik Felsefe

Eklektik, farklı felsefi veya sanatsal sistemlerden alınan unsurların yeni bir sistem içinde yeniden kullanılması anlamına gelir. Eklektik kelimesi, Fransızca eclectique sözcüğünden Türkçe’ye geçmiştir. Fransızca sözcük ise Eski Yunanca eklektikós (seçici, seçmeci) sözcüğünden alıntıdır.

31 Aralık 2023 Pazar

Yepyeni Biri Olmak İçin 365 Gün Yeter

İnsan vücudu sürekli olarak yenilenmektedir. Vücudumuzda bulunan hücrelerin her birinin farklı bir ömrü vardır. Bazı hücreler çok hızlı yenilenirken, bazıları çok yavaş yenilenir. Örneğin, cilt hücrelerinin ömrü yaklaşık 28 gündür, yani her 28 günde bir ölü cilt hücreleri dökülür ve yerine yenileri gelir. Kırmızı kan hücrelerinin ömrü ise yaklaşık 120 gündür. Beyin hücrelerinin ise yenilenme yeteneği sınırlıdır.

28 Aralık 2023 Perşembe

Paradigma Kayması

Paradigmanın İflası kavram olarak hep dikkatimi çekmiştir. Öncelikle çok gösterişli bir başlıktır. Ancak içi dolu mudur? Ortaya atıldığı dönemden bu yana geçen zamanda neler olmuştur? Dönemin projeksiyonu ve ortaya konulan öngörüler ne derece gerçekleşmiştir? Bunları cevaplayacak değilim. Ama en azından ne olduğunu anlamaya çalışmak isterim.

21 Aralık 2023 Perşembe

Dualite ve Dialektik Kavramları


Dualite Nedir?

Dualite, Türkçede “ikilik”, “ikilem”, “ikileme”, “ikili denge” gibi çeşitli biçimlerde kullanılan ve doğadaki, evrendeki karşıtlık ve birbirini tamamlayıcılık ilkesini ifade eden genel bir terimdir. Dualite kavramı felsefede, matematikte, fizikte ve diğer bilim dallarında farklı anlamlar taşır. Felsefede dualizm, varlığın iki temel unsurdan oluştuğunu savunan akımdır. Dualite, bir şeyin iki zıt yönü veya iki karşıt unsurun bir arada bulunması anlamına gelir.

18 Aralık 2023 Pazartesi

Rıza Tevfik Bölükbaşı

Rıza Tevfik Bölükbaşı ismini ilk defa İstanbul'da oyuncu Zeki Alasya'nın verdiği bir konferansta duydum. Yirmi yıl kadar önceydi. Oyuncu olarak tanıdığımız birinden böyle bir hazırlık izlemek pek keyifli olmuştu. Zeki Alasya, konferansında Rıza Tevfik hakkında anlatmaya çalışacağım bazı detaylara değinmiş, iyisiyle kötüsüyle bir insan olarak ele aldığı bu adamın hayatını dinleyenlere aktarmıştı.

14 Aralık 2023 Perşembe

İnsanın Evrende Bir Amacı Var mıdır?

Bir varoluş amacımız var mı?

Bu, uzun zamandır düşünürler ve bilim insanları tarafından tartışılan bir sorudur. Evrenin bir amacı olduğu varsayımından yola çıkarsak, insanın bu amacın bir parçası olduğu söylenebilir.

Evrenin bir amacı olmadığı varsayımından yola çıkarsak, insanın da evrende bir amacının olmadığı söylenebilir. Bu durumda, insan, kendi hayatı için bir amaç belirlemelidir. Bu amaç, belki de dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek, başkalarına yardım etmek veya sadece mutlu ve tatmin edici bir hayat yaşamak olarak ortaya çıkar.

Gerçek ve Hakikat

Hakikat kırılgandır ve kişiden kişiye değişir gerçekse nispeten daha sağlam bir kavramdır. Örneğin kapalıyken televizyonun kumandasının açma...